Đột quỵ là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị đột quỵ

Đột quỵ được coi là một căn bệnh cấp tính, đột quỵ xảy đến đột ngột và rất nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời. Hãy cùng tìm hiểu Đột quỵ là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị đột quỵ qua bài viết dưới đây của AZtrinao.com nhé!

Bệnh đột quỵ là gì?

Bệnh đột quỵ, còn được gọi là tai biến mạch máu não, là một căn bệnh cấp tính và nguy hiểm liên quan đến hệ thống tuần hoàn máu não. 

Đột quỵ xảy ra khi lưu lượng máu đến một phần của não bị gián đoạn hoặc bị giảm đáng kể, dẫn đến tình trạng não bộ không nhận được đủ oxy và dưỡng chất cần thiết để duy trì hoạt động bình thường của tế bào. 

Trong vòng vài phút sau khi bị gián đoạn máu, các tế bào não sẽ bắt đầu chết, gây ra hậu quả lớn đến chức năng vận động, ngôn ngữ, thị giác của người bệnh. Người bị đột quỵ có thể để lại di chứng suốt đời thậm chí tử vong nếu không được phát hiện và cấp cứu kịp thời.

Phân loại bệnh đột quỵ

Đột quỵ, hay tai biến mạch máu não, có thể được phân loại thành hai loại chính dựa vào nguyên nhân gây ra:

Đột quỵ do thiếu máu cục bộ

Đây là loại đột quỵ phổ biến và chiếm khoảng 85% tổng số ca bệnh đột quỵ. Đột quỵ do thiếu máu cục bộ xảy ra khi có tình trạng tắc nghẽn trong động mạch, gây gián đoạn hoặc suy giảm nguồn máu cung cấp cho một phần nhỏ của não.  

• Đột quỵ do huyết khối

Nguyên nhân chính gây ra đột quỵ trong nhóm này là huyết khối trong các mảng xơ vữa bên trong thành mạch. Các tổn thương này gây hẹp dần lòng mạch, lâu dần có thể gây tắc nghẽn hoàn toàn mạch máu. Hậu quả của hiện tượng này khiến máu không cung cấp đủ để nuôi não dẫn đến đột quỵ do thiếu máu tại chỗ.

• Đột quỵ do thuyên tắc mạch

Loại đột quỵ này xảy ra khi động mạch bị tắc nghẽn do huyết khối từ nơi khác trong cơ thể đến gây lấp mạch máu. Huyết khối có thể được hình thành do các mảng xơ vữa động mạch bong tróc ra.  

Đột quỵ do xuất huyết não

Đột quỵ do xuất huyết là loại đột quỵ khác, chiếm khoảng 15% số trường hợp bệnh đột quỵ hiện nay. Tình trạng xuất huyết não xảy ra khi mạch máu não bị vỡ làm cho máu chảy vào nhu mô não, khoang dưới nhện hay não thất. Dẫn đến các khu vực của não bị thiếu máu, gây tổn thương nặng và có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân nào gây ra đột quỵ?

Một số nguyên nhân chủ yếu gây bệnh đột quỵ như:

Tăng huyết áp

Khi huyết áp tăng cao, áp lực của máu lên động mạch, đặc biệt là động mạch máu não cũng tăng, gây nguy cơ vỡ mạch. Những người có huyết áp ở mức 140/90 hoặc cao hơn cần được điều trị để giảm nguy cơ mắc bệnh đột quỵ.

Hút thuốc lá

Hút thuốc lá chủ động hoặc bị động đều làm tăng tỷ lệ đột quỵ. Nicotine trong thuốc lá làm tăng huyết áp và khiến thành mạch máu dày lên do tích tụ cholesterol, dẫn đến xơ vữa động mạch – một trong những nguy cơ dẫn đến đột quỵ.

Bệnh tim

Bệnh tim, bao gồm sự khiếm khuyết của van tim hoặc nhịp tim không đều, cũng là một nguyên nhân gây ra đột quỵ. Khoảng 1/4 số ca đột quỵ ở người cao tuổi xuất phát từ các bệnh liên quan đến tim.

Không tập thể dục

Thừa cân và béo phì là một trong số các nguyên nhân dẫn đến đột quỵ. Tuy nhiên, việc áp dụng chế độ luyện tập thể dục hợp lý như đi bộ, chạy bộ, đạp xe hàng ngày có thể giúp loại bỏ nguy cơ này.

Dấu hiệu đột quỵ phổ biến nhất

Các dấu hiệu đột quỵ có thể biến đổi và xuất hiện đột ngột. Để nhận biết được kịp thời và cấp cứu đúng cách, cần phải nhận ra các triệu chứng sau đây:

• Cảm thấy mệt mỏi, đột nhiên mất sức, tê cứng mặt hoặc một nửa mặt, nụ cười bị méo mó: Người bị đột quỵ có thể bất ngờ cảm thấy mệt mỏi và mất sức, đặc biệt là một nửa cơ thể. Gương mặt của họ có thể bị tê cứng hoặc méo mó khi cười.
• Khó di chuyển, không thể cử động chân tay, tê liệt một bên cơ thể: Đột quỵ có thể gây ra tê liệt hoặc khó di chuyển một bên cơ thể. Một trong những dấu hiệu chính để nhận biết đột quỵ là không thể nâng hai cánh tay qua đầu cùng một lúc.
• Khó phát âm, nói không rõ chữ, bị dính chữ, nói ngọng bất thường: Người bị đột quỵ có thể gặp khó khăn trong việc phát âm, nói chữ rõ ràng. Họ có thể nói ngọng hoặc bị dính chữ.
• Hoa mắt, chóng mặt, mất thăng bằng đột ngột, không phối hợp được các hoạt động: Người bị đột quỵ có thể cảm thấy hoa mắt, chóng mặt và mất thăng bằng đột ngột. Họ không thể phối hợp được các hoạt động cơ bản.
• Thị lực giảm, mắt mờ, không nhìn rõ: Đột quỵ cũng có thể ảnh hưởng đến thị lực, làm cho mắt mờ, không nhìn rõ.
• Đau đầu dữ dội, cơn đau đầu đến rất nhanh, có thể gây buồn nôn hoặc nôn: Một số người bị đột quỵ có thể gặp cơn đau đầu dữ dội và đột ngột, có thể kèm theo buồn nôn hoặc nôn mửa.

Đột quỵ có nguy hiểm không?

Đột quỵ (stroke) là một bệnh lý thần kinh rất nguy hiểm và có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đột quỵ gây thiếu máu hoặc xuất huyết vào một phần của não, dẫn đến các tế bào não bị tổn thương và chết đi. Hậu quả là các chức năng thần kinh bị suy giảm hoặc mất đi. Đột quỵ có thể gây ra những triệu chứng như:

• Mất khả năng di chuyển: Đột quỵ có thể làm hỏng các đường dẫn thần kinh liên quan đến cử động, dẫn đến mất khả năng di chuyển một bên cơ thể hoặc thậm chí cả hai bên (gọi là đột quỵ kép).
• Mất khả năng nói hoặc hiểu: Đột quỵ có thể ảnh hưởng đến khu vực não liên quan đến ngôn ngữ, gây mất khả năng nói, hiểu, và giao tiếp.
• Mất thị lực: Đột quỵ có thể gây mất khả năng nhìn hoặc có thị lực bị giảm.
• Mất trí nhớ và khả năng tập trung: Đột quỵ có thể ảnh hưởng đến các khu vực của não liên quan đến trí nhớ, tập trung và khả năng suy luận.
• Vấn đề về hệ tim mạch: Đột quỵ cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về hệ tim mạch, như cao huyết áp, nhồi máu cơ tim và nhồi máu mạch máu não.

Điều trị bệnh đột quỵ như thế nào?

Phương pháp điều trị đột quỵ đa dạng và phụ thuộc vào loại đột quỵ và tình trạng sức khỏe của người bệnh. Dưới đây là các phương pháp điều trị chính cho hai loại đột quỵ phổ biến:

Đột quỵ do thiếu máu não cục bộ

Đối với loại đột quỵ này, việc điều trị khẩn cấp tập trung vào khôi phục lại lưu lượng máu cho não. Bác sĩ thường sử dụng thuốc làm tan cục máu đông (thrombolytic therapy) để phá vỡ cục máu đông trong động mạch và tái lưu thông máu đến não. Thuốc thrombolytic làm giảm nguy cơ đối mặt với sự nguy hiểm một cách kịp thời và cải thiện triệu chứng đột quỵ.

Ngoài ra, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp hồi sức cấp cứu như hút cụt cục máu đông qua ống mỏ neo hoặc đặt ống stent vào động mạch để mở rộng lỗ tắc nghẽn và khôi phục dòng máu.

Đột quỵ xuất huyết não

Đối với loại đột quỵ này, điều trị phụ thuộc vào tình trạng xuất huyết hoặc máu tụ trong não của người bệnh. Nếu xuất huyết quá nặng hoặc dẫn đến áp lực cao trong não, bác sĩ có thể tiến hành mổ não để giảm áp lực và điều trị xuất huyết.

Nếu nguy cơ xuất huyết tiếp tục hoặc không thể mổ do tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, bác sĩ sẽ tập trung vào việc kiểm soát huyết áp cao và tình trạng chảy máu não. Thuốc chống huyết áp và các loại thuốc chống co giật có thể được sử dụng để kiểm soát huyết áp và giảm nguy cơ xuất huyết tiếp diễn.

Ngoài ra, sau khi điều trị đột quỵ, việc phục hồi và tái khám định kỳ cùng với việc tuân thủ đúng đắn các lời khuyên về lối sống là quan trọng để ngăn ngừa tái phát đột quỵ và giúp bệnh nhân hồi phục tốt hơn.

Làm sao để phòng ngừa bệnh đột quỵ?

Để phòng ngừa tái phát đột quỵ hiệu quả, người bệnh cần tuân thủ một số biện pháp chăm sóc và điều trị sau khi đã từng mắc bệnh. Dưới đây là các cách phòng chống đột quỵ tái phát chi tiết:

Tuân thủ điều trị

Người bệnh cần uống thuốc theo đúng đơn của bác sĩ và không tự ý sử dụng thêm các loại thuốc khác. Việc tái khám đúng lịch và tuân thủ liệu trình theo chỉ định của bác sĩ rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả điều trị và hạn chế đột quỵ tái phát.

Kiểm soát huyết áp

Huyết áp tăng cao là yếu tố hàng đầu gây đột quỵ. Do vậy người bệnh cần theo dõi huyết áp sát sao và tuân thủ chế độ điều trị của bác sĩ. Sử dụng thuốc điều trị huyết áp theo chỉ định và thay đổi chế độ ăn uống để hạn chế đột quỵ.

Kiểm soát lượng cholesterol máu

Lượng cholesterol cao có thể dẫn đến xơ vữa mạch máu và hình thành các cục máu đông, gây nguy cơ đột quỵ. Người bệnh cần tuân thủ chế độ ăn uống và sử dụng thuốc điều trị cholesterol theo chỉ định của bác sĩ.

Kiểm soát đường huyết

Đối với người bệnh đái tháo đường, nguy cơ đột quỵ tăng cao. Cần điều chỉnh chế độ ăn uống để hạn chế lượng đường trong máu và giảm nguy cơ đột quỵ.

Từ bỏ thuốc lá và rượu bia

Hút thuốc và tiếp xúc khói thuốc làm tăng nguy cơ đột quỵ. Rượu làm tăng nồng độ triglyceride trong máu, gây xơ vữa mạch máu và tăng nguy cơ đột quỵ. Cần hạn chế uống rượu.

Thay đổi lối sống

Chế độ ăn uống và luyện tập thể dục thể thao là điều rất quan trọng để phòng ngừa tái phát đột quỵ. Người bệnh nên ăn nhiều hoa quả, rau xanh, hải sản, thịt nạc, ngũ cốc hạt và chất xơ giúp giảm nguy cơ bệnh tim mạch và đột quỵ. Luyện tập thể dục thường xuyên giúp điều hòa huyết áp, làm giảm nguy cơ tiểu đường và đột quỵ. Ngoài ra, hạn chế uống rượu và duy trì cân nặng ổn định cũng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh về huyết áp, tim mạch và tiểu đường.

Tham khảo: Bài tập yoga cho người huyết áp cao

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về Đột quỵ là bệnh gì cũng như nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị đột quỵ. Mong rằng bài viết đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh đột quỵ và phòng ngừa căn bệnh này hiệu quả hơn.