Không ai đơn độc – Chỉ có thực tại mang ta trở lại, trả lại ta sức khỏe tinh thần (Phần cuối)

Chúng ta vẫn nghĩ trầm cảm là một cái gì đấy chỉ thuộc về phạm trù “nỗi buồn”. Thế nhưng, nó lại đến từ vô số những biểu hiện dù là nhỏ nhất như gặp vấn đề về ăn uống, cho đến cảm xúc tuyệt vọng thường trực. Trầm cảm là bệnh nhưng lại là bệnh từ tâm nên chỉ có những cách điều trị từ trái tim mới giúp bệnh nhanh thuyên giảm.

Lắng nghe tôi – Đồng cảm với tôi

Thực tế cho thấy, người bị trầm cảm ít được nhận biết và cảm thông, cũng một phần do thiếu hiểu biết, không nhận diện được hết những nguy hiểm của bệnh. Hiện người ta vẫn nhìn nhận trầm cảm chỉ đơn giản là buồn bã, rối loạn ám ảnh cưỡng chế bị đánh đồng với căng thẳng. Cứ như thể ta có thể lựa chọn việc bị bệnh hay không. Đa phần người Việt chúng ta không nhận thức đúng về trầm cảm. Thậm chí, nhầm tưởng đó là sự khó chịu trong tính cách, dẫn đến kì thị. Thái độ này giống như cú đẩy tàn nhẫn khiến người bệnh lún sâu thêm vào che đậy và bi quan.

Dù nguyên nhân trầm cảm là gì, quan trọng nhất vẫn là nhận biết và chữa trị kịp thời. Ở các nước phát triển, hệ thống bác sĩ tâm lý được cung cấp miễn phí cho người dân, hoặc nằm trong các gói chăm sóc sức khỏe. Ở Việt Nam, nơi người dân dành dưới 2 đô-la một năm cho sức khỏe tâm thần, cơ hội tiếp cận các hình thức trên là chưa thể. Vậy, phải làm sao nếu một ngày kia, ta cảm thấy như thế giới đang nằm bên kia tấm kính mờ đục?

Cảm xúc là thứ không thể sờ nắn hay nhìn thấy, nhưng có thể điều chỉnh cảm xúc từ các thói quen hằng ngày. Bắt đầu bằng việc kiểm lại các mối liên hệ mạnh và yếu mà ta đang có. Đối diện thực tại luôn thách thức. Nhưng, chỉ có thực tại mới mang ta trở lại, trả lại ta sức khỏe và sinh lực. Thay cho hàng giờ lang thang trên net, hãy đăng ký chỗ tập ở phòng gym gần nhà. Thay vì tìm kiếm chú ý từ đám đông trên mạng xã hội, thử nuôi một con thú cưng, dành cho nó tình yêu thương giản dị. Thay vì loay hoay vật lộn với hố đen, sao không dứt khỏi căn phòng cũ, mua vé cho một chuyến đi.

Hãy vét cạn năng lượng của bạn để hòa mình vào mẹ thiên nhiên bao la. Ngắm nhìn một cái cây đơm hoa kết trái, lắng nghe tiếng chim hót véo von, hay chỉ đơn giản là tiếng suối róc rách. Thiên nhiên luôn âm thầm ôm chọn những tâm hồn tổn thương, cô đơn vào lòng mình không một chút phán xét. Đây là liều thuốc chữa lành, luôn tốt hơn ta kỳ vọng.

Trong môi trường cuộc sống thực, việc lựa chọn mối giao tiếp không kém quan trọng. Những kẻ mạnh mẽ, quá khích khiến ta tò mò dõi theo, nhưng kỳ thực, những người cân bằng và lạc quan mới đem lại cho ta năng lượng tích cực. Dành thời gian quan sát những chuyển động xung quanh ta, xem cuộc sống của người thân ta có gì. Hãy dành một chút thời gian để nói chuyện với anh chị em trong nhà, và cho họ thấy rằng bạn đang rất cần người lắng nghe hay thấu hiểu. Từ đó, ta kết nối lại với chính mình.

Hãy luôn nhớ rằng bạn cô đơn nhưng không đơn độc

Người ta thường liên tưởng chứng trầm cảm với đám mây đen u uẩn, lơ lửng trên đầu người bệnh, hay một bóng ma bám theo. Có lẽ, hình ảnh đám mây đen là ẩn dụ chính xác hơn cả. Ta bị bao phủ, nhấn chìm trong nó, ngỡ rằng chẳng có lối thoát nào. Gió và mặt trời – xua tan đám mây – đến từ sự hỗ trợ của người khác. Đừng ngại ngần hay xấu hổ khi nhờ đến sự giúp đỡ ấy.

Trầm cảm và các chứng rối loạn tâm thần không phải là lời nguyền có thời hạn vĩnh viễn. Chúng ta cần truyền đi các thông tin về dấu hiệu nhận biết, mức độ bệnh, các cảnh báo đến từng người sống chung quanh. Cần sử dụng một hệ thống phân chia mức độ, ghi rõ phải làm gì khi ta chạm các ngưỡng mức. Ví dụ, nếu ta nghĩ đến việc tự tử nhiều hơn hai lần một tuần, lập tức phải tìm bác sĩ hoặc nói cho ai đó thân thiết. Tự nhận thức là cách bảo vệ mình căn bản nhất.

Để thật sự có được bàn tay cứu mạng, cần đến nỗ lực hai chiều. Sử dụng các loại thuốc cải thiện tâm trạng chỉ là liệu pháp tạm thời. Cách duy nhất hiệu quả, cũng chính là thử thách mà xã hội công nghệ đặt ra: Tình yêu và sự quan tâm con người dành cho nhau. Người bệnh cần được đặt trong sự săn sóc từ gia đình, từ bạn bè, để vượt qua giai đoạn khó khăn.

Trong một thế giới đông đúc, bận rộn hôm nay, một cuộc nói chuyện đúng lúc, vài câu trao đổi đơn giản có thể thay đổi, thậm chí cứu một mạng người. Giới trẻ Việt, với các cộng đồng Beautiful Mind Vietnam (Những tâm hồn đẹp), Chiến thắng trầm cảm… đang đóng góp rất nhiều trong việc phổ biến kiến thức, đón nhận, trò chuyện và lắng nghe để giúp đỡ những người bệnh rối loạn tâm lý.

Chỉ cần bạn mở lòng, mạnh mẽ sẵn sàng chia sẻ dù một chút với những người xung quanh, chắc chắn dù không thể thấu hiểu hay đưa ra những lời khuyên chính xác như những bác sĩ tâm lý, nhưng họ có thể lắng nghe. Đôi khi lắng nghe lại là liều thuốc vô cùng lợi hại giúp giải phóng con người thật và xóa tan đi những mệt mỏi đầu óc của những người trầm cảm.

Hãy lên tiếng. Hãy lắng nghe. Bởi, không ai hiện diện trên Trái Đất này đáng bị bỏ mặc, chịu đựng cô đơn và lạc loài.