Suy nhược thần kinh: Nguyên nhân gây bệnh là gì, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Suy nhược thần kinh không đơn thuần là biểu hiện của mệt mỏi, nó ẩn chứa vô vàn những mối nguy hại đối với sức khỏe. Đôi khi, chúng ta quá quen với cảm giác căng thẳng và mệt mỏi cho đến khi đột nhiên gục ngã. Hãy trang bị đầy đủ kiến thức để bảo vệ sức khỏe trước sự tấn công vô hình của bệnh suy nhược thần kinh.

Suy nhược thần kinh là gì?

Suy nhược thần kinh là tình trạng rối loạn chức năng vỏ não và trung khu dưới. Đây là bệnh lý phổ biến ở những người trong độ tuổi từ 20 đến 40, đặc biệt là đối tượng lao động trí óc. Nếu không được điều trị đúng cách, chứng suy nhược thần kinh có thể tiến triển và gây ra chứng trầm cảm hoặc rối loạn thần kinh tim vô cùng nguy hiểm.

Triệu chứng suy nhược thần kinh

Để xác định xem mình hay bạn bè, người thân có bị suy nhược thần kinh hay không, bạn có thể dựa vào một số triệu chứng của bệnh dưới đây:

Tâm trạng thất thường

Những thay đổi thất thường về mặt tâm trạng cũng là một trong những biểu hiện của suy nhược thần kinh. Người bệnh thường dễ nổi nóng vì những chuyện tưởng chừng như không có gì nhưng có thể ngay sau đó lại chìm trong cảm giác tội lỗi. Ngoài ra, họ cũng dễ xúc động hơn bình thường nên dễ khóc hoặc trốn vào góc tối. 

Tự cô lập, ngại giao tiếp

Suy nhược thần kinh dẫn đến não bị mất cân bằng serotonin – loại hormone có nhiệm vụ dẫn truyền tín hiệu đến tế bào thần kinh và có thể điều chỉnh nhận thức, cảm xúc và duy trì tâm trạng.

Sự mất cân bằng này là nguyên nhân dẫn đến việc người bệnh cảm thấy căng thẳng khi tiếp xúc với nhiều người. Chính vì vậy, họ thường có xu hướng tự cô lập bản thân và xa lánh mọi người xung quanh, dành năng lượng để đối phó với sự căng thẳng của bản thân. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến lo âu, trầm cảm. 

Rối loạn giấc ngủ

Vì não có vai trò điều hòa cũng như kiểm soát giấc ngủ nên khi gặp tình trạng rối loạn do suy nhược thần kinh sẽ dẫn đến một triệu chứng rất phổ biến đó là mất ngủ thường xuyên. Người bệnh có thể mất ngủ hoặc gặp các tình trạng rối loạn giấc ngủ như: ngủ quá ít hoặc quá  nhiều, tỉnh giấc nhiều lần giữa đêm và khó ngủ lại, ngủ không ngon giấc,…

Khi gặp những tình trạng này, nhiều người chọn giải pháp là sử dụng thuốc an thần, tuy nhiên phần lớn phương pháp này không những không đạt hiệu quả mà còn có thể khiến sức khỏe bị ảnh hưởng bởi sử dụng thuốc an thần trên 10 ngày có thể dẫn đến tình trạng lệ thuộc vào thuốc và phải sử dụng liều cao hơn. 

Tuy nhiên, thuốc an thần khi dùng với liều cao có thể gây ra nhiều tác dụng phụ như: nhìn mờ, giảm nhận thức,…nghiêm trọng hơn có thể hôn mê và tử vong. 

Mệt mỏi kéo dài

Một trong những biểu hiện cụ thể của chứng suy nhược thần kinh chính là mệt mỏi, uể oải, thiếu sức sống và không muốn làm gì cả. Chứng bệnh này được coi là tâm bệnh nên dù cho có được nghỉ ngơi thì người bệnh vẫn không cảm thấy khá hơn chút nào mà chỉ thấy tình trạng tồi tệ đi. Thậm chí, với những trường hợp nặng người bệnh còn cảm thấy thở gấp, tức ngực, tim đập nhanh, khó thở và cảm giác như cơ thể đang bị bóp nghẹt. 

Suy giảm trí nhớ và giảm khả năng tập trung

Việc thường xuyên căng thẳng, và chịu áp lực khiến chức năng của não bộ suy giảm nên việc ghi nhớ và tập trung trở lên khó khăn với những người mắc bệnh suy nhược thần kinh. Tình trạng này nếu kéo dài lâu sẽ ảnh hưởng trực tiếp và nghiêm trọng tới việc học tập, công việc và sinh hoạt hằng ngày của người bệnh.   

Rối loạn lo âu

Khi tình trạng suy nhược thần kinh trở nặng, người bệnh sẽ rơi vào trạng thái lo âu, hoảng loạn, sợ hãi không kiểm soát. Họ cảm thấy mọi thứ xung quanh đều nguy hiểm và chúng có thể làm hại tới mình, ngay cả khi đó có là những điều thân thuộc. Vì vậy, lâu ngày người bệnh thường rơi vào trạng thái bế tắc, luôn suy nghĩ mọi việc theo hướng tiêu cực và có thể dẫn đến trầm cảm… 

Gặp các vấn đề thần kinh khác

Suy nhược thần kinh kéo dài có thể gây ra một số bệnh lý khác về thần kinh bao gồm đau mỏi cổ, thắt lưng, cột sống, đau đầu hoa mắt chóng mặt và có những cảm giác ở ngoài da gây khó chịu (kim châm, kiến bò, run tay chân, lưỡi,…).

Ai là người thường có nguy cơ cao mắc suy nhược thần kinh?

Suy nhược thần kinh có thể gặp ở mọi lứa tuổi và giới tính. Tuy nhiên, một số trường hợp sẽ dễ mắc suy nhược thần kinh hơn, bao gồm: người thường xuyên căng thẳng, người bị bệnh trầm cảm, người nghiện rượu bia, thuốc lá và những người lao động trí óc hoặc sinh sống, làm việc trong môi trường phức tạp. 

Các nguyên nhân gây ra bệnh suy nhược thần kinh

Mặc dù không ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng nhưng suy nhược thần kinh có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh và cũng là một trong các nguyên nhân dẫn đến trầm cảm. Chứng suy giảm thần kinh có thể xuất phát từ rất nhiều các nguyên nhân khác nhau bao gồm: 

• Do stress: cuộc sống rơi vào trạng thái bế tắc, mâu thuẫn gia đình, thất bại trong công việc, học tập,…có thể dẫn đến những cảm xúc căng thẳng kéo dài. Những áp lực này khiến quá trình hưng phấn và ức chế mất cân bằng (cùng tăng hoặc cùng giảm) gây ra suy nhược thần kinh.
• Do tính cách: Nghiên cứu cho thấy những người hướng nội và ít giao tiếp có nguy cơ cao hơn so với những người tính cách hướng ngoại.
• Do sang chấn tâm lý: Những sang chấn tâm lý với cường độ mạnh như mất người thân, phá sản,…có thể khiến người bệnh chưa kịp thích nghi và vượt ngưỡng chịu đựng, do đó có thể dẫn đến suy nhược thần kinh. 
• Do yếu tố môi trường: Suy nhược thần kinh có thể do những yếu tố môi trường bên ngoài như: tiếng ồn, ô nhiễm, môi trường làm việc áp lực,…
• Do một số bệnh lý như: huyết áp cao, chấn thương sọ não, viêm xoang, viêm dạ dày, tá tràng, xơ vữa động mạch,… có thể dẫn đến suy nhược thần kinh do cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi và lo âu kéo dài. 
• Do lối sống: rượu bia, thuốc lá, chất kích thích,….là những chất có hại và ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Chính vì vậy, người có lối sống thiếu khoa học, thường xuyên sử dụng các chất này thường dễ mắc suy nhược thần kinh. 

Làm gì khi bị suy nhược thần kinh?

Phần lớn các tác nhân dẫn tới tình trạng suy nhược thần kinh là do lối sống không lành mạnh. Vì vậy, để ngăn ngừa và cải thiện bệnh lý này, bạn nên đảm bảo về thói quen sinh hoạt cũng như một chế độ dinh dưỡng lành mạnh nhằm giải tỏa căng thẳng, áp lực. Cụ thể:

• Xây dựng chế độ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, hạn chế sử dụng rượu, bia, thuốc lá, chất kích thích,…và cần dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý.
• Cố gắng hạn chế những nguyên nhân gây ra căng thẳng như mâu thuẫn hay xung đột trong gia đình, nơi làm việc,…đồng thời cần thường xuyên sẻ chia, tâm sự những vấn đề trong cuộc sống với bạn bè người thân để giải tỏa căng thẳng, mệt mỏi và những dồn nén cảm xúc. 
• Nên tập thể dục thể thao thường xuyên để thư giãn đầu óc, có thể thử một số bài tập phù hợp với những người thường xuyên bị áp lực như: thiền, yoga, thái cực quyền,…
• Khi cảm thấy nghi ngờ việc mình bị suy nhược thần kinh thì nên đến gặp bác sĩ ngay để được tư vấn phương pháp điều trị phù hợp, không nên tự ý sử dụng thuốc vì nó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. 
• Nên hài lòng với cuộc sống và tạo cho mình tâm lý thoải mái và lạc quan. Không nên tự tạo quá nhiều áp lực cho bản thân vì nó sẽ dẫn đến cảm giác thất vọng hay buồn chán khi không đạt mục tiêu mình muốn. 

Cách điều trị suy nhược thần kinh

Suy nhược thần kinh nếu không điều trị sớm có thể gây ra nhiều vấn đề nguy hiểm. Do đó khi có dấu hiệu của bệnh cần đến khám bác sĩ để được tư vấn và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, có thể là thông qua liệu pháp tâm lý hoặc cần phải sử dụng thuốc. 

Điều trị bằng liệu pháp tâm lý

Một trong những phương pháp cơ bản để điều trị suy nhược thần kinh đó là sử dụng liệu pháp tâm lý. Các bác sĩ sẽ giúp người bệnh có thể gỡ bỏ những vướng mắc tâm lý đồng thời hướng dẫn cách duy trì lối sống sinh hoạt lành mạnh, chế độ ăn uống phù hợp cũng như cách tập thiền, yoga để giải tỏa căng thẳng trong cuộc sống.

Thuốc điều trị suy nhược thần kinh

Khi điều trị suy nhược thần kinh bằng thuốc thì sẽ cần có hướng dẫn, chỉ định của bác sĩ, không nên tự ý mua và sử dụng. Một số loại thuốc có thể được chỉ định như: 

• Các loại thuốc có tác dụng với quá trình hưng phấn hệ thần kinh: sulbutiamine, asthenal,…
• Thuốc tăng cường tuần hoàn não: Ginkgo Biloba, piracetam,..
• Thuốc điều trị trầm cảm, thuốc giảm đau hoặc một số bài thuốc y học cổ truyền như: lá vông, lạc tiên, củ bình vôi,…

Những câu hỏi thường gặp về bệnh suy nhược thần kinh

Suy nhược thần kinh nên ăn gì?

Suy nhược thần kinh ở mức độ nhẹ có thể cải thiện thông qua việc áp dụng chế độ dinh dưỡng hợp lý. Để cải thiện sức khỏe tinh thần, người bệnh cần bổ sung các nhóm chất giúp an thần và tuần hoàn má và có lợi ích cho não bộ như: Carbohydrate, protein, vitamin nhóm B, các chất chống oxy hóa,…

Một số loại thực phẩm giúp bạn có thể bổ sung các chất trên có thể kể đến: bí đỏ, ngũ cốc, sữa tươi, chocolate, các loại đậu,…và một số món ăn có công dụng giống như một bài thuốc trị suy nhược thần kinh: canh thịt lợn hàu biển, canh thịt lợn sò khô, canh hạt sen tim lợn, trứng gà nấu táo đỏ và câu kỷ tử,…

Suy nhược thần kinh có phải bệnh lý tâm thần hay không?

Về bản chất, suy nhược thần kinh là một bệnh tâm thần loại nhẹ, nó khác biệt với những bệnh tâm thần loại nặng ở điểm không gây rối loạn hành vi. Nguyên nhân dẫn đến những biểu hiện của suy nhược thần kinh là do những áp lực về mặt tinh thần nên khi điều trị cũng sẽ bắt đầu điều chỉnh khía cạnh này. 

Suy nhược thần kinh có thể tự khỏi hay không?

Suy nhược thần kinh có thể tự khỏi, tuy nhiên sẽ cần kiên trì trong việc điều chỉnh lối sống và sử dụng thuốc đều đặn. Đặc biệt, cần chú ý những biểu hiện của suy nhược thần kinh để có thể phát hiện và khắc phục kịp thời. 

Nhìn chung, những triệu chứng của suy nhược thần kinh có thể làm suy giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vì vậy, cần lưu ý trong việc duy trì một lối sống lành mạnh để có thể phòng tránh cũng như cải thiện tình trạng này.