Bệnh não thiếu oxy ở trẻ sơ sinh – Thủ phạm gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho trẻ

Bệnh não thiếu oxy ở trẻ sơ sinh, còn được gọi là Hypoxic-Ischemic Encephalopathy (HIE), là một tình trạng nghiêm trọng có thể xảy ra khi trẻ bị thiếu oxy trong giai đoạn trước hoặc sau khi ra đời. Đây là một tình trạng đe dọa tính mạng và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho trẻ.  

Bệnh não thiếu oxy ở trẻ sơ sinh là gì? 

Bệnh não thiếu oxy ở trẻ sơ sinh là một tình trạng nguy hiểm có thể xảy ra khi nguồn cung cấp oxy và dưỡng chất cần thiết đến não bị gián đoạn hoặc không đủ. 

Não, mặc dù chiếm một phần nhỏ trong tổng trọng lượng cơ thể, lại đòi hỏi một lượng năng lượng lớn để hoạt động một cách hiệu quả. Thực tế, khoảng 15% máu từ tim được cung cấp đến não để đảm bảo sự cung cấp oxy và glucose cần thiết cho hoạt động hàng ngày.

Thiếu oxy lên não xảy ra khi có sự gián đoạn trong mạng lưới cung cấp máu đến não, dẫn đến tình trạng này có thể gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe. Đây là một trong những vấn đề bệnh lý nguy hiểm, xếp thứ ba trên toàn cầu sau ung thư và bệnh tim mạch.

Nếu tình trạng thiếu oxy lên não kéo dài, nó có thể dẫn đến tai biến mạch máu não, bao gồm cả những di chứng nặng nề như chết mô não, nhồi máu não, đột tử, và liệt nửa người. Do đó, việc nhận biết và điều trị sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa những hậu quả nghiêm trọng của thiếu oxy não.

Nguyên nhân gây bệnh não thiếu oxy ở trẻ sơ sinh

Thiếu oxy lên não (HIE) ở trẻ sơ sinh là một tình trạng nguy hiểm có thể xảy ra khi trẻ bị thiếu oxy trước hoặc trong quá trình sinh nở. Dưới đây là hai nguyên nhân chính gây ra HIE ở trẻ sơ sinh:

Mẹ bị tiền sản giật mà không được điều trị

Cao huyết áp ở thai kỳ có thể gây ra các vấn đề về tuần hoàn máu, giảm khả năng cung cấp oxy cho thai nhi trong lúc sinh nở. Khi mẹ mắc bệnh tiền sản giật và không được điều trị kịp thời, nguy cơ HIE ở trẻ sơ sinh sẽ tăng lên đáng kể.

Chấn thương dây rốn

Dây rốn là nơi trao đổi chất từ mẹ sang thai nhi, và nó đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp oxy và dưỡng chất cho thai nhi. Nếu dây rốn bị tổn thương hoặc gặp vấn đề nào đó, khả năng cung cấp máu giàu oxy đến cho thai nhi sẽ bị giảm, gây ra HIE.

Chấn thương dây rốn: Dây rốn là cấu trúc nối giữa thai nhi và tử cung của mẹ, chịu trách nhiệm cung cấp oxy và dưỡng chất cho thai nhi phát triển. Nếu dây rốn bị tổn thương trong quá trình mang thai hoặc sinh nở, khả năng cung cấp máu giàu oxy đến cho thai nhi sẽ bị giảm. Điều này có thể xảy ra khi dây rốn bị xoắn, vặn, hoặc bị nghẹt, gây cản trở sự lưu thông máu và dẫn đến HIE.

Biến chứng nhau thai hoặc tử cung

Các biến chứng nhau thai, như nhau tiền đạo (bề mặt của tử cung không hoàn toàn phủ kín bởi màng nhau), bong nhau non (màng nhau bung sớm), suy nhau thai (thai nhi có kích thước nhỏ so với tuần thai), hoặc tử cung bị vỡ đều có thể là nguyên nhân gây HIE. Những vấn đề này ảnh hưởng đến khả năng cung cấp oxy cho thai nhi trong tử cung và có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng trong quá trình sinh nở.

Kích thước em bé quá lớn khi sinh thường

Trong một số trường hợp, kích thước của thai nhi có thể quá lớn so với khung chậu của mẹ, đặc biệt trong quá trình sinh thường. Khi đứa bé cố gắng lọt qua khung chậu mà không đủ không gian, nó có thể gây áp lực lên dây rốn và cản trở luồng máu và oxy đến não. Điều này dẫn đến tình trạng ngạt, không cung cấp đủ oxy cho não, có thể gây thiếu oxy lên não và làm tổn thương não của trẻ. Việc lựa chọn phương pháp sinh an toàn và phù hợp với kích thước thai nhi là quan trọng để tránh tình trạng này.

Chấn thương não do việc sử dụng dụng cụ trợ sinh không đúng cách

Trong quá trình sinh nở, các dụng cụ trợ sinh như kẹp và ống hút chân không có thể được sử dụng để hỗ trợ quá trình sinh con. Tuy nhiên, nếu không sử dụng đúng cách hoặc không thực hiện kỹ thuật một cách cẩn thận, chúng có thể gây ra tổn thương não cho trẻ sơ sinh. Chấn thương này có thể dẫn đến xuất huyết não và gây ra các vấn đề nghiêm trọng như động kinh và tổn thương não vĩnh viễn.

Triệu chứng bệnh não thiếu oxy ở trẻ sơ sinh

Triệu chứng của thiếu oxy lên não ở trẻ sơ sinh là một vấn đề nghiêm trọng và cần được chú ý đặc biệt. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến mà trẻ sơ sinh có thể trải qua khi bị thiếu oxy lên não:

• Nhịp tim không ổn định: Khi bị thiếu oxy lên não trẻ thường có nhịp tim không đều, có thể chậm hoặc nhanh hơn bình thường. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về tim mạch sau này.
• Khóc ít hoặc không khóc: Trẻ có khuynh hướng ít khóc hoặc không khóc sau khi mới sinh ra. 
• Suy hô hấp nặng: Sau khi sinh trẻ có thể bị suy hô hấp nặng, cần được hỗ trợ hô hấp bằng máy thở hoặc oxy.
• Tình trạng co giật: Các biểu hiện co giật, bao gồm hô hấp không đều và không phản ứng với ánh sáng. Đây là triệu chứng cực kỳ nguy hiểm và cần được xử lý kịp thời.
• Khả năng ăn uống kém: Trẻ có biểu hiện suy yếu về khả năng bú và ăn uống.
• Tổn thương đa phủ tạng: Trong một số trường hợp, thiếu oxy nghiêm trọng trẻ có thể bị tổn thương đa phủ tạng, đặc biệt là gan và thận.
• Phù não: Khi thiếu oxy trầm trọng, tế bào não bị tổn thương, dẫn đến tình trạng phù não. Biến chứng nghiêm trọng này có thể gây tổn thương não vĩnh viễn.

Phòng ngừa thiếu oxy lên não cho trẻ sơ sinh

Phòng ngừa thiếu oxy lên não cho trẻ, cần quan tâm, theo dõi sức khỏe của cả em bé và mẹ bầu ngay từ khi mang thai, tuân thủ các lời khuyên của bác sĩ. 

Kiểm tra thai định kỳ

Mẹ bầu nên thường xuyên đi khám thai định kỳ để theo dõi sự phát triển của thai nhi và phát hiện kịp thời các dấu hiệu bất thường.

Kiểm soát cân nặng, huyết áp 

Bảo vệ sức khỏe của mẹ là một phần quan trọng trong việc phòng ngừa thiếu oxy ở thai nhi. Điều này bao gồm duy trì trọng lượng cơ thể lành mạnh, kiểm soát huyết áp, và tuân thủ các hướng dẫn từ bác sĩ.

Thực hiện các xét nghiệm

Khi có yêu cầu từ bác sĩ, mẹ bầu nên thực hiện các xét nghiệm và siêu âm thai để đánh giá sự phát triển của thai nhi và phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.

Sinh tại bệnh viện đủ điều kiện

Chọn bệnh viện có đủ điều kiện và có đội ngũ y tế chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn cho mẹ và thai nhi trong quá trình sinh nở.

Điều trị thiếu oxy lên não ở trẻ sơ sinh

Thiếu oxy não ở trẻ có thể xảy ra trước khi sinh hoặc sau khi sinh. Tùy thuốc vào từng trường hợp mà cách điều trị sẽ khác nhau. 

Điều trị trước sinh

Nếu có các biểu hiện bất thường trong thai kỳ, như suy thai cấp, cần thực hiện theo dõi và can thiệp ngay lập tức. Điều trị trước sinh bao gồm kiểm tra nhịp tim thai và có thể yêu cầu mổ sinh ngay khi cần thiết để đảm bảo rằng trẻ được cung cấp đủ oxy.

Điều trị sau sinh

Sau khi trẻ ra đời, cần ngăn chặn nguy cơ thiếu oxy lên não và đảm bảo cung cấp oxy đúng lúc. Điều trị sau sinh bao gồm truyền dịch nuôi dưỡng, theo dõi liên tục bởi các chuyên gia y tế, và can thiệp kịp thời nếu có bất kỳ biến chứng nào như co giật, phù não, hoặc suy hô hấp.

Trên đây là chia sẻ của chúng tôi về bệnh não thiếu oxy ở trẻ sơ sinh. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh não thiếu oxy, để phát hiện sớm, điều trị kịp thời cho trẻ tránh những biến chứng nguy hiểm.